Буктрейлер, посвященный произведениям Б.Майлина

Презентация Б.Майлина

Рекомендательный список Б.Майлин

МАЙЛИН ТУРАЛЫ СӨЗ

                                                                  Әдебиеттің тізім көрсеткіші

СЛОВО О МАЙЛИНЕ

Рекомендательный список литературы

Майлин Бейімбет [Мәтін]. // Әбдиманұлы Ө.  ХХ ғасырдағы қазақ әдебиетинің алғашқы кезеңі (1900-1940): оқү қуралы.-  Алматы, 2010.- Б. 137-152.

Бейісқұлов, Т. Бейімбетті атқан кім? [Мәтін] деректі эссе-толғау / Т. Бейісқұлы. – Алматы: Тоғанай Т, 2000. – 160 бет.

Майлин, Беиімбет [Мәтін]. // Қазақ  мәдениеті: Энциклопедиялық анықтамалық / бас ред. И. Тасмағамбетов. – Алматы: Аруна, 2005. – Б. 428429

 Майлин, Баимбет // Их именами славен наш край [Текст]: Библиографический указатель. Вып.2. деятели культуры /сост. Л.

Силеверстова. - Кустанай, 1973. – С. 15-16

 

Майлина, Разия Аяулы әкем туралы естелік [Мәтін]: Страницы трагических судеб: Сборник воспоминаний жертв политических репрессий в СССР в 1920-1950 гг. / сост. Е.М. Грибанова, и др. – Алматы: Жеті жарғы, 2002. – С. 174-181

Ибраев, Кадыр Айка [Мәтін]: Страницы трагических судеб: Сборник воспоминаний жертв политических репрессий в СССР в 1920-1950 гг. /сост. Е.М. Грибанова, А.С. Зулкашева, А.Н. Ипмагамбетова и др. – Алматы: Жеті жарғы, 2002. – С. 142-144

 Майлин, Баимбет  // Писатели Казахстана [Текст]: Справочник. Алма-Ата: Жазушы,1969. - С. 196-197

 

   Майлин, Байімбет Көп томдық шығармалар жинағы. [Мәтін]. Т.1: Повесть,әңгімелер, мақалалар / Б. Майлин. – Алматы: Жазушы, 2002. – 192 б.

Майлин, Байімбет  Көп томдық шығармалар жинағы. [Мәтін]. Т.2: Әңгімелер, фельетон, мақалалар. / Б. Майлин. – Алматы: Жазушы, 2003. – 192 б.

Майлин, Байімбет Қызыл жалау. [Мәтін]:  Роман, повесть, әнгіме, пьеса, фельетон, очерктер. / Б. Майлин. - Алматы: Жазушы, 1979. – 384 б.

Майлин, Байімбет Повестер және әңгімелер. [Мәтін] / Б. Майлин. – Алматы: Жазушы,1977. – 544 бет.

Майлин, Байімбет  Көп томдық шығармалар жинағы. [Мәтін]. Т. 1: Әңгімелер / Б. Майлин; құраст. С. Байменще. – Алматы: Жазушы. – 2003. – 584 б.

Майлин, Байімбет Көп томдық шығармалар жинағы. [Мәтін]. Т. 2: Әңгімелер, поэмалар  / Б. Майлин; құраст. С. Байменще. – Алматы: Қазығұрт, 2003. – 584 б.

Майлин, Байімбет  Көп томдық шығармалар жинағы. [Мәтін]. Т. 3: Өлендер / Б. Майлин; құраст. С. Байменще – Алматы: Қазығүрт, 2004. – 488 б.

Майлин, Байімбет. Көп томдық шығармалар жинағы. [Мәтін]. Т. 7: Романдар

/ Б.Майлин; құраст. С. Байменще. – Алматы: Қазығұрт,  2007. – 392 б.

Майлин, Байімбет Шұғаның белгісі. [Мәтін] / Б. Майлин. – Астана: Елорда, 1999. – 364 бет.

Майлин, Байімбет Шұғаның белгісі [Мәтін] Хикаят, әңгімелер / Б. Майлин. Алматы: Раритет, 2006. – 256 б.

Майлин, Байімбет Шұғаның белгісі [Электрондық ресурстар]: хикаяттар мен әңгімелер / Б. Майлин; оқыған Қ. Бердешұл; жоба авт. Е. Раушанов. -

Алматы: Жазушы, 2011. – электрон. опт. диск

Майлин, Байімбет. Тұнғыш құрбан. [Мәтін] / Б.Майлин; құраст. С. Байменще. – Алматы: Рауан,  1994. – 254 бет.

Майлин, Байімбет Көп томдық шығармалар жинағы. [Мәтін]. Т. 11: Құжаттар, деректер, пікірлер / Б. Майлин; құраст. Т. Бейісқұлов. – Алматы: Казығұрт, 2012. – 480 б.

Майлин, Байімбет Көп томдық шығармалар жинағы. [Мәтін]. Т. 12: Құжаттар, деректер,пікірлер / Б. Майлин; құраст. Т. Бейісқұлов. – Алматы: Қазығұрт, 2013. – 384 с.

Майлин, Байімбет Көп томдық шығармалар жинағы. [Мәтін]. Т. 13: Құжаттар, деректер, пікірлер / Б. Майлин; құраст. Т. Бейісқұлов. - Алматы: Қазығұрт. – 2013. – 384 б.

Майлин, Беимбет Многотомное собрание сочинений [Текст]. Т. 14: Роман, повести, рассказы./ Б. Майлин; перев. с каз. Т. Бейісқұлов. – Алматы: Қазығұрт, 2013. – 384 с.

Майлин, Беимбет Многотомное собрание сочинений [Текст]. Т. 15:  Роман, повести, рассказы./ Б. Майлин; перев. с каз. Т. Бейісқұлов. - Алматы: Қазығұрт, 2013. – 416 с.

Майлин, Бейімбет Ел сыры: Повесть, әңгімелер. [Мәтін] / Б. Майлин. – Алматы: Жазушы, 2003. – 192 бет.

Майлин, Бейімбет Көшпелі махаббат: Әңгімелер. [Мәтін] / Б. Майлин. – Астана: Таным, 2003. – 192 с.

Бейімбет Майлин [Мәтін].  // Қазақ әдебиеті: Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 11-сыныбына арналған оқулық / З. Қабдолов  и др.. – Алматы: Мектеп, 2007. -  Б. 137-154

Майлин, Беимбет Рыжая полосатая шуба: Повести, рассказы. [Текст] / Б. Майлин; пер. С каз. Г. Бельгера и Ю. Домбровского. – Алма-Ата: Жазушы,

1981. – 400 с.  

Майлин, Беимбет [Текст]. // Исторические личности / сост. Б. Тогусбаев, А.

Сужикова. – Алматы: Алматыкітап, 2007. – С. 161

 

 Беимбет Майлин [Текст]. // Казахская литература:учебник для студентов филологических факультетов педагогических вузов / Ш. Сатпаева

ТУҒАН ЖЕРДЕН СӘЛЕМ . ПЕВЕЦ РОДНОГО КРАЯ

                ТУҒАН                 ЖЕРДЕН СӘЛЕМ 

   ПЕВЕЦ РОДНОГО                     КРАЯ 

                    МАЙЛИН БАИМБЕТ

                               1894-1939 

МАЙЛИН ТУРАЛЫ СӨЗ

Бейімбет Жармағамбетұлы Майлин (1894-1938) — қазақтың көрнекті жазушысы, қазақ әдебиетін қалыптастырушылардың бірі.  Болашақ қаламгер 1894 жылы бұрынғы Торғай облысы, Қостанай уезі, Дамбар болысындағы Ақтөбе деген жерде (қазіргі Қостанай облысы, Тобыл ауданы, Майлин кеңшары) туған. Екі жасында әкесі қайтыс болып, күн көріс үшін шешесі бір байға сауыншылыққа жалданады. Алты жасында

шешесінен айрылған. Жетілерге келгенде Бейімбеттің өзі де әлгі байдың қозы-лағын бағьш, соңынан ат-арбасына делбеші болады.  Жетімдік зардабын шегіп, байларға жалданады. Алуан түрлі аңыздар мен ел іші әңгімесін мол білетін, өмір тауқыметін әсерлі етіп өлеңге айналдыратын 

әжесі немересінің жасынан қисынды, қызық сөзге, әдебиетке зауықты больш өсуіне әсер етсе керек. Алғашында ауыл молдасы Ыбрай Есжановтан оқып, қара таныған зерделі де орнықты бала өзі талпынып, сол ауылдағы татар мұғалімі Сатыбалдыдан сабақ алады. 1911 жылы жақын жердегі Әбдірахман Арғынбаев деген кісінің медресесінде оқиды. Білімге құштар Бейімбет осымен тоқтап  қалмай,1914

жылдары Троицкідегі “Уазифа” мектебін бітірген соң, Уфа қаласындағы МедресеҒалияға түседі. Онда әйгілі оқымыстылар, жазушылар Мәжит Ғафури, Ғалымжан

Ибрагимов дәріс беретін. Әйгілі башқұрт жазушысы Сайфи Құдаш пен Мағжан Жұмабаев та осы медреседе қатарлас оқыған. Медреседе шығьш тұрған "Садақ" атты қолжазба журналға белсене араласып, Бейімбеттің тұңғыш туындылары жарияланады. Проза жанры қазақта енді ғана тәй-тәй тұра бастаған кезде жиырма жасар жігіттің бірден осыншалық көркем, әсерлі хикаят жазуы зиялы қауымды таң-тамаша қалдырады. Бұл хикаят өзінің барша асыл қасиеттерімен осы күнге дейін тамсандырьш келе жатқан татымды туынды болып қалып қойды. 

Бірақ ол денсаулығына байланысты оқуын аяқтай алмайды. Емделу жағдайымен Троицкіге барады, ондағы "Айқап" журналына өлеңдер бастырып, журналдың шығарушылары: Мұқамеджан Сералинмен, өте дарынды ақын Сұлтанмахмұт Торайғыровпен жүздеседі. Денсаулығына байланысты Майлин медресені аяқтай алмай, ауылда бала оқыту, мұғалімдікпен айналысты. Ауылында мұғалім болып жүрген кезінде қазақ жастарын майдандағы қара жұмысқа алу туралы 1916 жылғы аты шулы патша жарлығына қарсы бүкіл ел көтерілгенде, Бейімбет Майлин ұлт-азаттық көтерілісін жақтап, азаматтарды атқа қонуға шақырған өлеңдер жазады. 1917 жылғы ақпанда патшаның тақтан түсуін, қазақ елінің азаттық алуына мүмкіндік туды деген оймен, қуана қарсы алады. Елді мал деп, мансап деп, немесе бай, кедей болып бөлініп, ала ауыз болмай, тұтас ұлттың мүддесі жолына жұмылуға шақырады.

Кеңес өкіметі орнағасын Бейімбет те жаңа тіршілік жағында болып, ауылдық жердегі жұмыстарға қатысады. 1922 жылдан бастап мерзімді баспасөзде: облыстық және республикалық газеттерде жауапты қызметтер атқарады, «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы болып жұмыс істейді. 1926 жылы Бейімбет Кеңес Одағының Коммунистік партия қатарына кіреді. 

Майлин аз өмірінде аса өнімді еңбек етіп, елуге тарта кітабын шығарды. Оның шығармаларында қазақ кедейінің мінез-құлқы, тұрмыс-тіршілігі, арман-мүддесі бұрын болмаған деңгейде жан-жақты да терең суреттеліп, қиіршең типтік бейнелер жасалды. Майлиннің ақындық қызметі 1912ж. жазылған «Мұсылмандық белгісінен басталады».

Төңкеріске дейін жазған көп өлеңдерінде ауылдың ауыр тұрмысы, әлеуметтік теңсіздік жырланады. Ақынның шығармашылығында ұлт-азаттық, ағартушылық, демократтық сарындар түпкілікті қалыптасып, жаңа биіктерге бет алды. Туған елінің Қазан төнкерісіне дейінгі және одан кейінгі өмірін, ондағы өзгерістер мен олардың терең себептерін, адамдарының психологиясы мен мінезін жетік білетін сұңғыла талант иесінің қаламынан туған өлең, поэмалары, соның ішінде, әсіресе төңкерістен кейінгі қазақ кедейінің типтік бейнесін табиғи сомдаған "Мырқымбай" топтамасы, қысқа да қызықты әңгімелері, «Фронт», «Шуға», «Талтанбайдың тәртібі», «Шаншар молда» " пьесалары қазіргі уақытта да театр сахналарында қойылып жүр. Даңқты замандастары Бейімбет шығармашылығын солай қабылдап, солай бағалады да. 1933-1936 жылдары жарық көрген төрт томдық шығармалар жинағын қоса алғанда, көзі тірісінде Б. Майлиннің елу шақты жеке кітабы шыққан. Бұл жағынан кезінде оған теңдес басқа қазақ қаламгері болған емес. Ерен талант, біртоға мінезді ерінбейтін еңбеққор жазушы 1937 жылы нақақтан қамауға алынып, 1938 жылдың ақпанында, жазықсыз тұтқындалып, қызыл қырғын саяси репрессияның құрбаны болды.

Үлкен суреткер артына тамаша туындыларын қалдырды. Ол — бүгінде де қазақ оқырмандарының ең көп оқитын, қызығып оқитын жазушыларының бірі. 

  

СЛОВО  О МАЙЛИНЕ

       Майлин Беимбет Жармагамбетович – писатель, драматург, один из основоположников казахской литературы. 

      Виднейший          казахский          писатель        Баимебет

Жармагамбетович Майлин родился в 1894 году в селе Актобе, на берегу реки Аят на территории Тарановского района  Костанайской области,в семье бедного скотовода. Еще ребенком Беимбет лишился отца, и его мать Кульгизар переехала вместе с сыном к бабушке Бойдас. Вдова доила чужой скот, чтобы прокормить себя и сына. Когда Баимбет подрос, умерла и мать. Мальчика воспитывала бабушка, трудолюбивая и острая на язык женщина. Она складывала стихи, читала их Баимбету, и это были едва ли не первые светлые впечатления детства.

  Уже будучи известным писателем, Майлин вспоминает свою бабушку Байдас:  Моя бабушка, пристрастившая меня к чтению, очень любила стихи. Бывало послушает она древние поэмы-кисы, повздыхает в задумчивости и начинает сама читать стихи. Порою с улыбкой глядя на меня, она говорила: «Милый,пока  тебя не было, я сочинила стихотворение...». Мальчик рос пытливым и любознательным. В детстве Беимбет обучался грамоте у аульного муллы Ибрая Есжанова, позднее с ним занимался учитель татарин Сатыбалдин. В 1911 г. он поступил в медресе Абдрахмана Аргынбаева, которое находилось в Дамбарской волости. Всего за месяц до окончания учебы Беимбета исключили из медресе. Аргынбаев не простил ему стихов, в которых  высмеивался его друг – аульный акын подхалим Аржикей. К счастью, Беимбету удалось поступить в Троицкую школу «Уазифа» и окончить ее весной 1914 года. Страстное желание продолжить учение привело Майлина в Уфу в медресе «Галия», считавшееся высшим учебным заведением, где он участвует в работе литературного кружка и в организации рукописного журнала «Садак». 

Из-за пошатнувшегося здоровья и нехватки средств на продолжение учебы Беимбет, оставив медресе, уехал лечиться в Троицк. Еще во время учебы он познакомился с передовыми представителями татарской и башкирской литературы Галимджаном Ибрагимовым, Мажитом Гафури, Сайфи Кудашем. А в Троицке судьба свела Майлина с редактором журнала «Айкап». Встреча с профессиональными литераторами - Мухамеджаном Сералиным и журналистом, поэтом Султанмахмутом Торайгыровым, еще больше усилила тяготение Беимбета к литературным занятиям. Но было у него еще одно большое желание. Учить детей было в то время долгом и делом чести для молодой казахской интеллигенции. И вернувшись в родной аул, Беимбет Майлин стал учителем, осуществив давнишнюю мечту юноши-батрака. А все свое свободное время Беимбет отдавал творчеству.

Его произведения, рассказывающие об аульной жизни, публикуются в этот период во многих газетах и журналах. Со дня установления советской власти в Казахстане и до своей безвременной гибели Б. Майлин работал в редакциях областных и республиканских газет, в издательстве художественной литературы, главным редактором газеты «Қазақ әдебиеті». В 1926 году Баимбет вступает в ряды Коммунистической партии Советского Союза.

   В стихах отразились его раздумья о жизни, о несправедливости, царящей в ней, о тяжелой доле трудового народа. Герой многих стихов, поэм, рассказов Б. Майлина – в прошлом забитый бедняк, ставший сознательным строителем новой жизни.  

   Многогранно и всеобъемлюще творчество Б. Майлина. Прожив всего 43 года,  он написал около  двухсот пятидесяти поэтических, более ста прозаических и два десятка драматических произведений и оперных либретто. Его пьесы «Фронт», «Шуга», «Порядок Талтанбая», «Мулла Шаншар» и сейчас идут на сценах театров. Б. Майлин был соавтором сценария первого казахского художественного фильма «Амангельды».    При жизни Б. Майлина было издано более сорока его книг, а в  1960-1964 годах на казахском языке вышло собрание сочинений писателя в шести томах. 1958 году вышли из печати однотомники прозы и поэзии Б. Майлина на русском и казахском языках.   Почти весь творческий потенциал писатель отдал служению новым идеалам, искренне веря, что наступит светлое будущее. Но, как и многие люди своего поколения, попал под молох сталинских репрессий, став жертвой беззакония. В 1937 г. Б. Майлин был репрессирован, а в 1938 году умер.

   Доброе имя Беимбета Майлина было восстановлено в 1957 гoдy после реабилитации. Его книги вернулись к читателям и снова радуют их сердца. Память об одном из основоположников казахской литературы жива и будет жить в народе.

Тобол течет сквозь лето,  И солнце обнимает Беимбета. 

Носил он гордо жизненную ношу, 

Достойную великого поэта, 

Его припомнив, тополь серебристый  Дыханьем ветерка качает листья.  Как будто бы вчера, сам Би-ага 

Здесь отдыхал под кроною тенистой.  Я тоже рос в груди степи широкой  И с детства познавал ее уроки.  Не знал бы я величия степи,  Когда твои бы не читал я строки.  С твоим, ага, героем Мыркымбаем  В одном строю уверенно шагаем. 

Потомки Раушан, Шугы, Жалбыра,  О светлой жизни мы стихи слагаем.  Ты ввысь взлетел — рукою не достать,  Такой полет лишь соколу под стать,  И словно Сокол, ты в гнездо родное  К нам возвратился, Би-ага, опять!

Акылбека Шаяхмета

Список использованной литературы:

  

1       Майлин, Баимбет //Их именами славен наш край [Текст]: Библиографический

указатель. Вып.2. деятели культуры /сост. Л. Силеверстова. - Кустанай, 1973. – С. 15-16

2       Майлин Баимбет [Текст] Писатели Казахстана:Справочник. Алма-Ата: Жазушы,1969. - С. 196-197

3       Сатпаева, Ш., Адибаев, Х. Беимбет Майлин [Текст]  Казахская литература:учебник для студентов филологических факультетов педагогических вузов / Ш. Сатпаева; Х. Адибаев. – Алма-Ата: Мектеп, 1979. – С. 173-183